වර්තමාන කාලගුණ විපර්යාස මෙරට වී වගාව සඳහා බලපාන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ කෘෂි පීඨයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ මහාචාර්ය බුද්ධි මාරඹේ මහතා සමඟ කළ සාකච්ඡාවකි.
අයහපත් කාලගුණ තත්ත්වයත් සමඟ මහ කන්නය වෙනුවෙන් ගොවීන් වගා කර තිබූ කුඹුරු අක්කර විශාල ප්‍රමාණයකට හානි සිදුව තිබෙනවා. මෙම තත්ත්වය නිසා ඉදිරි වසරේ දී සහල් හිඟයක් ඇති වීමට ඉඩක් තිබෙනවාද?
වර්ෂාව නිසා කුඹුරු අක්කර 332000කට හානි සිදුව තිබෙන බව ප්‍රකාශ වෙනවා. මහ කන්නයේ දී වැඩිම අස්වැන්නක් ලැබෙන අම්පාර, මඩකළපුව, අක්කරෙයිපත්තුව, වවුනියාව, කුරුණෑගල, හම්බන්තොට, අනුරාධපුර වගේ ප්‍රදේශවල කුඹුරුවලට තමයි වැඩිපුරම හානි සිදුව තිබෙන්නේ. මේ ප්‍රදේශවල කුඹුරු සම්පූර්ණයෙන්ම හානි වෙලාද කියලා නිවැරදි තොරතුරක් තාම නැහැ. දැනට ලැබෙන තොරතුරු අනුව මේ කුඹුරු අක්කර 332000න් අක්කර ලක්ෂ දෙකක පමණ ප්‍රමාණයක් තමයි සම්පූර්ණයෙන් විනාශ වී තිබෙන්නේ. ගංවතුර තත්ත්වයක් ආවම මුලින්ම කළ යුත්තේ මිනිස් ජීවිත බේරා ගැනීමයි. ඊට පස්සේ වැදගත් වන්නේ අනෙකුත් ආපදාවලින් ජනතාව බේරාගැනීමට කටයුතු කිරීමයි. ඊළඟට තමයි කෘෂිකර්මාන්තයට අයත් වගා බිම් ආරක්ෂා කර ගැනීම. වතුර බැහැලා ගියාට පස්සේ තමයි හරියටම කියන්න පුළුවන් වගා බිම්වලට සිදුව තිබෙන හානිය කොපමණ ද කියලා. අක්කර දෙලක්ෂයක් කියන්නේ සාමාන්‍යයෙන් හෙක්ටයාර් 80000ක් විතර ප්‍රමාණයක්. මේ හානි වූ කුඹුරු තිබෙන ප්‍රදේශවලින් හොඳ අස්වැන්නක් ලැබෙන නිසා හෙක්ටයාර් එකකට ටොන් 4.5ක් එන විදිහට ගණන් බැලුවොත් මෙට්‍රික් ටොන් 360000ක පමණ අඩුවක් දැකිය හැකියි. මේක බරපතළ අඩුවක්. මේ ප්‍රශ්නය ඇත්තටම ගැටලුවක් බවට පත් වෙන්නේ මේ කන්නයේ දී ගොවි ජනතාව නැවත වගා කරන්න යොමු නොවුණොත් කියන එක අපි හොඳින් මතක තබාගත යුතුයි. ආණ්ඩුව මේ වෙලාවේ කරන්නේ වගා හානිවලට වන්දි ගෙවීමයි. ඒක හොඳයි. නමුත් වගාහානිවලට වන්දි ගෙවූ පමණින් අස්වැන්න වැඩි වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා වන්දි ගෙවන අතරතුර අස්වැන්න වැඩි කර ගන්නේ කොහොමද කියන කාරණය ගැනත් අපි අවධානය යොමු කළ යුතුයි.
මෙවැනි අසීරු අවස්ථාවක ගොවි ජනතාව නැවත වගා කිරීම සඳහා යොමුකර අස්වැන්න වැඩි කර ගැනීමට පවතින බාධක මොනවාද?
වැස්සත් එක්ක කුඹුරුවලට අඩි තුන හතර උසට වැලි ගොඩගහලා තිබෙනවා අපි දැක්කා. අඩියක් ප්‍රමාණයට වැලි පිරී තිබුණත් ක්ෂේත්‍රයකින් ඒක ඉවත් කිරීම ඉතාම අසීරුයි. මේ වැලි හැකි ඉක්මනින් ඉවත් කිරීමට උදව් කරලා නැවත බිම් සකස් කරලා ගොයම් පැළ සිටුවීම අභියෝගාත්මක කාරණයක්. වන්දි ලබාදීම වගේම ගොවීන්ට තමන්ගේ කුඹුරු යළි වගා කිරීම සඳහා සුදුසු තත්ත්වයට ගෙන ඒමට අවශ්‍ය පහසුකම් සැලසීම කෙරෙහිත් රජයේ අවධානය යොමු විය යුතුයි. නැවත කුඹුරු වගා කිරීමේ දී බිත්තර වී සඳහා මුදල් වැය කරන්න සිදු වෙනවා. පොහොර හා ඉන්ධන සඳහා මෙන්ම බිම් සකස් කිරීමට හා යන්ත්‍ර සූත්‍ර කුලියට ගැනීමටත් අමතර මුදල් වියදම් වෙනවා. මේවා සම්බන්ධයෙන් දැනුම්වත්ව අවබෝධයෙන් වැඩේට බහින එක වැදගත්. හානි වූ වගා බිම් සඳහා වන්දි ගෙවීම ඉතාම හොඳයි. ඒ වගේම රටේ අවශ්‍යතාව සඳහා අවශ්‍ය සහල් ප්‍රමාණය සම්පාදනය කර ගැනීමත් වැදගත්. මේක අපි තේරුම්ගෙන අවශ්‍ය සැලසුම් සකස් කිරීම තමයි මේ මොහොතේ වැදගත්ම වන්නේ.
හානි වූ කුඹුරුවල නැවත වී වගා කිරීමේ දී සැලකිලිමත් විය යුතු විශේෂ කරුණු තිබෙනවාද?
සාමාන්‍ය ලෙස ගොවීන් මහ කන්නයේ දී වගා කරන්නේ මාස තුනහමාරෙන් අස්වැන්න ලැබෙන බිත්තර වී වර්ගයි. මොකද ඒ වගේ අස්වැන්න මාස තුනෙන් පීදෙන වීවලට වඩා වැඩියි. මේ වෙලාවේ ඇත්තටම රටේ ලොකු බිත්තර වී හිඟයක් තිබෙනවා. මාස 3 1/2 න් අස්වැන්න ලැබෙන බිත්තර වී ගොවීන්ට ලැබිලා ඔවුන් ඒවා වගා කළොත් ඔවුන්ට අස්වැන්න නෙළා ගන්න සිදු වන්නේ මාර්තු මාසේ අග භාගයේදී යි. එහෙම වුණොත් නැවත වතාවක් අස්වැන්න නෙළන කාලයේ දී දැඩි වර්ෂාපතනයකට මුහුණ දීමට සිදුවීමේ අවදානමක් තිබෙනවා. ඒක එච්චර හොඳ නැහැ. ඒ නිසා මාස තුනෙන් අස්වැන්න ලබාගත හැකි වී වර්ගවලට යොමු වෙනවා නම්, මේ අවස්ථාවේ හොඳයි කියන එක තමයි මගේ මතය. නමුත් මොනවා කරන්නත් අපි බිත්තර වී සොයාගත යුතුයි. මම දන්න විදිහට කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව සහ පුද්ගලික අංශය සතු බිත්තර වී මේ වන විට විකිණී අවසන්. මේ වෙලාවේ උග්‍ර බිත්තර වී හිඟයක් රටේ තිබෙනවා. සහතික කළ බිත්තර වී රජය සහ පුද්ගලික අංශය ලබාදෙන්නේ රටේ සමස්ත අවශ්‍යතාවෙන් 16-18 % ක වගේ ප්‍රමාණයක්. ඉතිරි ප්‍රමාණය ගොවියෝ තමන්ගේ අස්වැන්න මඟින් සම්පූර්ණ කර ගන්නවා.
හානි කුඹුරු අක්කරයක් වෙනුවෙන් රුපියල් 40000ක වන්දියක් තමයි රජය යෝජනා කර තිබෙන්නේ. මේ මුදල ප්‍රමාණවත් නොවන බවට ගොවීන් වෙතින් මැසිවිල්ලක් නැඟෙනවා?
රජයකට 100 % ක් හානි පූරණය කිරීම සඳහා වන්දි ප්‍රදානය කළ නොහැකියි. අපි ඉන්න ආර්ථික තත්ත්වය පිළිබඳවද කල්පනා කර බැලිය යුතුයි. අක්කරයකට 40000ක් කියන්නේ හෙක්ටයාර් එකකට රුපියල් ලක්ෂයක මුදලක් වන්දි ලෙස ලැබෙනවා කියන එකයි. මම කියන්නේ නැහැ ඒ මුදලින් ගොවියාගේ සියලු ප්‍රශ්න විසඳන්න පුළුවන් කියලා. නමුත් මේක ඔවුන්ට යම් සහනයක් වේවි. වගා බිම් සකස් කළාට පස්සේ බිත්තර වී මිලට ගැනීම ගොවියන්ට කරන්න පුළුවන් වෙයි ද නැත්නම් රජය ඒ සඳහා මැදිහත් වීමක් කරයිද කියලා කියන්න තාම කල් වැඩියි. බිත්තර වී වෙනුවෙන්ද රජයට යම් පිරිවැයක් දරන්න වුණොත් මොකද වෙන්නේ කියලා අපි කල්පනා කර බැලිය යුතුයි.
බිත්තර වී අවශ්‍යතාව දේශීයව සපුරා ගැනීමට නොහැකි වුවහොත් ආනයනය කිරීමේ හැකියාවක් තිබෙනවාද?
වී රටට ආනයනය කරන්න දෙන්නේ නැහැ. බීජ ආනයනය කිරීමේ දී විවිධ වර්ගයේ රෝග රටට ඇතුළු වීමේ අවදානමක් තිබෙනවා. අපේ ප්‍රධාන ආහාරය බත්. ඒ නිසා අපි ඒක ආරක්ෂා කළ යුතුමයි. ඇත්තටම බිත්තර වී ආනයනය කරනවාට වඩා සහල් ආනයනය කරන එක හොඳයි.
අපේක්ෂා නොකළ ආකාරයෙන් අධික වර්ෂාපතනයක් ඇති වී කුඹුරු විනාශ නොවන්නට මෙය සාර්ථක මහ කන්නයක් වීමට ඉඩ තිබුණා නේද?
පැහැදිලිව ඒ ලකුණු දකින්න ලැබුණා. 2022 කඩාගෙන වැටුණු අවස්ථාවේ සිට ක්‍රමානුකූලව අපි කන්නයෙන් කන්නය වී අස්වැන්න වැඩි කර ගත්තා. මේ කරුණු සැලකීමේ දී ඉතා හොඳ අස්වැන්නක් ලබාගැනීමට තිබූ අවස්ථාවක් තමයි මේ වැස්ස නිසා අපිට ගිලිහී ගියේ.
පොහොර ගැටලුව නිසා 2022 දී කඩාවැටුණු වී වගාව ක්‍රමානුකූලව යළි යථා තත්ත්වයට පත් වූ බව ඔබ පැවසුවා. එසේ නම් මේ වනවිට රටේ බරපතළ නාඩු සහල් හිඟයක් නිර්මාණය වී තිබෙන්නේ ඇයි?
මේක වී අස්වැන්නේ ප්‍රශ්නයකට වඩා අස්වැන්න සහල් කිරීම සම්බන්ධ ප්‍රශ්නයක්. අපි වී කන්නේ නැහැනේ. අපි කන්නේ වී සහල් බවට පත් කරලනේ. අපි අවුරුදු ගණනාවක් තිස්සේ මහ මෝල් හිමියන් මට්ටු කරන්න හැදුවා. ඒ අය ළඟ වැඩිපුර වී තිබෙනවා නම් ඒක සොයාගන්න එක මහ දෙයක් නෙවෙයි. අනිත් පැත්තෙන් ව්‍යාපාරිකයෙක් ව්‍යාපාර කරන්නේ ලාභ ලබන්න මිස පුණ්‍ය කටයුතු වෙනුවෙන් නොවන බව අපි තේරුම් ගත යුතුයි. ව්‍යාපාරිකයන්ට සාධාරණ ලාභයක් ලැබිය යුතුයි. සුළු පරිමාණ සහල් මෝලක් තාවකාලිකව වැහුණොත් පවුල් සුළු ප්‍රමාණයකට තමයි ඉන් බලපෑමක් ඇති වන්නේ. නමුත් මහ පරිමාණ මෝලක් වැහුණොත් ඒකේ බලපෑම විශාල පිරිසක් වෙත එල්ල වෙනවා. මට්ටු කිරීමේ භූමිකාවෙන් ඉවත්ව අපි සියලු දෙනා එකතු වී මේ ප්‍රශ්නයට විසඳුම් සෙවිය යුතුයි. කන්න අවසානයේ දී කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව, වෙළෙඳ අමාත්‍යාංශය, භාණ්ඩාරගය ඇතුළු ව්‍යාපාරික ප්‍රජාවගේ නියෝජිතයින් සියලු දෙනා එකතු වී මිල පාලනය කළ යුත්තේ කෙසේද සම්බන්ධයෙන් එකඟතාවකට පැමිණිය යුතුයි. නාඩු සහල් කිලෝව රුපියල් 220 කියන මිල මීට අවුරුදු දෙකකට කලින් ඉඳලම තිබෙන මිලක් නේ. අද රටේ අනෙක් හැමදේකම මිල සැලකිය යුතු ලෙස වෙනස් වෙලා. නමුත් සහල් මිල ඊට සාපේක්ෂව අඩු වෙලා නැහැ. මිල නියමයක් කරන්න අවශ්‍ය නම් කන්නයකට දෙවතාවක් හෝ අදාළ කණ්ඩායම් රැස්ව යම් එකඟතාවට පැමිණ අදාළ තීරණ ක්‍රියාත්මක කිරීම හොඳයි කියන එක තමයි මගේ මතය.
වී සහල් බවට පත් කිරීමේදී සිදු කරන ගණනය කිරීම්වලත් ගැටලු තිබෙනවා නේද?
කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව කියන්නේ වී කිලෝ 100ක් හාල් බවට පත් කිරීමේ දී ලැබෙන්නේ සහල් කිලෝ 68 යි කියලා. මහ මෝල් හිමියෝ කියන්නේ මේ අගය 52.5 % කියලා. පශු අස්වනු තාක්ෂණ ආයතනය මෙම අගය දක්වන්නේ 65 % ක් ලෙසයි. කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ මෝල් හිමියෝ කියන්නේ මේ අගය 52 % සිට 62% යි කියලා. මෙයින් පැහැදිලියි වී සහල් බවට පත් කිරීමේ දී ලැබෙන සහල් ප්‍රමාණය සම්බන්ධයෙන් පවතින අගයන්ගේ විචල්‍යතාව කොච්චරද කියලා. මේ අනුපාතය වැඩියෙන්ම ලැබෙන්නේ සුදු නාඩුවලින්. රතු නාඩු ඊට වඩා අඩුයි. සම්බා ඊටත් අඩුයි. කීරි සම්බා තවත් අඩුයි. වී වර්ග අනුව, පළාත අනුව, මෝලේ තිබෙන පහසුකම් අනුව ලැබෙන සහල් ප්‍රමාණය වෙනස් වෙනවා. රටේ තිබෙන වී මෝල් සංගණනයක් කරනවාට වඩා වැදගත් වන්නේ ඒ මෝල්වලට කන්නයක් ගානේ වාර්ෂිකව ලැබෙන වී ප්‍රමාණය සහ එමඟින් නිෂ්පාදනය කෙරන සහල් ප්‍රමාණය ගණනය කිරීමයි. මේ දත්ත හරියට ලබා ගැනීමෙන් තමයි අපිට අනාගතයේ ඇතිවිය හැකි අභියෝගවලට සාර්ථකව මුහුණ දීමට හැකි පරිසරයක් ගොඩනඟා ගැනීමට හැකියාව ලැබෙන්නේ.
වී අලෙවි මණ්ඩලය ශක්තිමත් කරමින් වී තොග රැස් කිරීම මඟින් වී මිල පාලනය කිරීම කෙරෙහි නව රජයේ අවධානය යොමුව තිබෙනවා.
වී අලෙවි මණ්ඩලය සතුව රට පුරා විහිදී ගිය වී ගබඩා 325ක් පමණ තිබෙනවා. ඒ සෑම එකකම ගබඩා කළ හැකි වී ප්‍රමාණය සැලකුවොත් වී මෙට්‍රික් ටොන් 350000ක් පමණ එකවර ගබඩා කළ හැකියි. මේවා ඒ ඒ පළාත්වල ස්ථාපිත කර තිබෙන්නේ වී අස්වනු ලැබෙන ප්‍රමාණය අනුවයි. අම්පාර ගත්තොත් ඒ දිස්ත්‍රික්කයේ ගබඩා 57ක් විතර තිබෙනවා. අපිට මාසයකට සහල් මෙට්‍රික් ටොන් ලක්ෂ 02කට මඳක් වැඩි ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය යි. මේක වාර්ෂිකව ගත්තොත් මෙට්‍රික් ටොන් මිලියන 2.4ක වගේ අගයක්. මේ ප්‍රමාණයම වී අලෙවි මණ්ඩලයේ ගබඩා කර තැබිය යුතුයි කියලා මම කියන්නේ නැහැ. එහෙම නම් රටේ ව්‍යාපාර තිබිය යුතු වන්නේ නැහැනේ. වී අලෙවි මණ්ඩලය කරන්න ඕන අවශ්‍ය අවස්ථාවට රජයේ බෙදාහැරීමේ යන්ත්‍රණය ඔස්සේ අවශ්‍ය වී තොග මුදාහැරීමයි. මම රාජ්‍ය ව්‍යාපාර හා වියදම් කළමනාකරණ කමිටුව නියෝජනය කළා. ඒ කමිටු සාමාජිකයින් කිව්වා වී අළෙවි මණ්ඩලය සතු ගබඩාවලින් ගොඩක් ඒවා මේ වන විට පවතින්නේ හොඳ තත්ත්වයක නෙවෙයි. ඇත්තටම ගබඩා 325න් 200ක් විතර තමයි පාවිච්චි කරන්න පුළුවන් තත්ත්වයේ තිබෙන්නේ. අනිත් ඒවා ප්‍රතිසංස්කරණය කළ යුතුයි.